Günümüzde online video dağıtımı arttıkça bu içeriklerin kullanıcı tarafına sorunsuz seyredilebilir bir şekilde ulaştırılması en önemli konu olmuş durumda. Geçtiğimiz yıllarda buna çözüm sunan Microsoft, Adobe ve Apple şu anda Mpeg’in önderliğinde geliştirilen ve bu teknolojilerin en iyi yanlarını alma hedefi ile başlayan MPEG-DASH sistemine geçişi tartışıyor.
Değişken hızda veri gönderme sisteminden önceki yazılarda çokca bahsedildi. MPEG DASH aynı mantıkta çalışan ama eski teknolojilere göre avantaşları olan ve daha genel bir çözüm sunan yeni bir sistem.
MPEG-DASH ile gelen yeni özellikler şu şekilde sıralanabilir;
- Microsoft ve Adobe’nin kullandığı ISO BMFF ile Apple’ın kullandığı MPEG-2 TS taşıyıcı formatlarının her ikisi destekleniyor.
- Herhangi bir video sıkıştırma yöntemine bağlı değil, MPEG-2, MPEG-4, H264, WebM kullanılabilir. Günümüzde HEVC (H265) için çalışmalar başlatıldı.
- Trick mode desteği ile kullanıcı istediği zaman yayını durdurup farklı bir noktadan başlatabilir.
- Farklı profilleri desteklemektedir. Aşağıdaki grafikte de görüldüğü gibi, hem MPEG-2 TS ve ISO Base Media File altındaki profiller ayrı ayrı desteklenebilir.
- İçerik tanımlayıcı sistem ile farklı bilgiler taşınmasına izin vermektedir. Örneğin içeriğin DRM şifreleme yöntemi veya derecelendirilmesi (örneğin IMDB rating’i) gibi. Bu ve benzeri bilgiler, tanımlayıcı üzerinden gönderilebilir.
- Common Encryption (ISO/IEC 23001-7) sistemi ile farklı DRM teknolojilerinin keylerinin taşınması sağlanabilir. Taşınan keyler yine farklı DRM serverlerda kullanılacaktır. Örneğin MS PlayReady server bu keyleri kullanacaktır fakat taşınma altyapısı aynı hale getirilmiştir. Bu sayede content yanlızca bir kez farklı keyler eklenerek şifrelenir ve dağıtılır.
- Canlı yayında UTC desteği ile server ve kullanıcı tarafında olası kaymalar engellenir.
- Kullanıcı tecrübesini ölçmek için bir raporlama altyapısı vardır. Bunlar dağıtıcı server’a ulaştırılır.
- Fragmented ISO desteği sağladığı için reklam altyapısı mevcuttur. Yayıncı ne zaman reklam vereceğini ayarlayarak kolayca yayının içine alabilir. Bu reklamlar, izlenen içeriğin tipine veya izleyen kişinin geçmiş kullanımdan elde edilen profil bilgisine göre dinamik olarak ayarlanabilir.
Türkiye’de bazı VOD uygulamalarında değişken veri hızı iletişimi kullanılıyor. Örneğin Tivibu ve Turkcell şu anda MS Smooth Streaming, TVYO ise HLS kullanıyor. HLS MPEG2-TS kullandığı için kendisini sınırlandırmış durumda. HLS’li VOD kullanımlarının çoğunluğu, ipad üzerinden verilen çözümlerin türevlerinden kaynaklanıyor. Fakat bu desteği TV veya STB üzerinde vermeye başlayan firmalar HLS’ten çıkıp MS SS’e geçiş yapıyorlar. MS’deki ana sorun ise lisans ücreti. Microsoft bu sistemin kullanılması için ticari bir anlaşma yapıyor. Aynı şekilde alıcı cihaz üreticileri de ürün başına bir ödeme yapıyor. MPEG-DASH ise şimdilik açık kaynak kod ve spek ile ilerliyor. MS SS’den daha fazla özelliği parasız veren bir sistemin Türkiye’de de kullanıma geçmesi kaçınılmaz. Önümüzdeki seneden itibaren bu desteği sağlayan TV ve STB’ler ile sıkça karşılaşacağız. Çünkü MPEG-DASH, Connected TV standard belirleyen HBBTV ve SmartTV Alliance grupları tarafından yeni speklerde desteklenmesi zorunlu özellik olarak belirtiliyor.
